نامه ی امیر المومنین علیه السلام به یک نوجوان :
مِنَ الْوَالِدِ الْفَانِ، الْمُقِرِّ لِلزَّمَانِ، الْمُدْبِرِ الْعُمُرِ، الْمُسْتَسْلِمِ [لِلدَّهْرِ الذَّامِ] لِلدُّنْیَا، السَّاکِنِ مَسَاکِنَ الْمَوْتَى وَ الظَّاعِنِ عَنْهَا غَداً، إِلَى الْمَوْلُودِ الْمُؤَمِّلِ مَا لَا یُدْرِکُ، السَّالِکِ سَبِیلَ مَنْ قَدْ هَلَکَ، غَرَضِ الْأَسْقَامِ وَ رَهِینَةِ الْأَیَّامِ وَ رَمِیَّةِ الْمَصَائِبِ وَ عَبْدِ الدُّنْیَا وَ تَاجِرِ الْغُرُورِ وَ غَرِیمِ الْمَنَایَا وَ أَسِیرِ الْمَوْتِ وَ حَلِیفِ الْهُمُومِ وَ قَرِینِ الْأَحْزَانِ وَ نُصُبِ الْآفَاتِ وَ صَرِیعِ الشَّهَوَاتِ وَ خَلِیفَةِ الْأَمْوَاتِ؛ أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّ فِیمَا تَبَیَّنْتُ مِنْ إِدْبَارِ الدُّنْیَا عَنِّی وَ جُمُوحِ الدَّهْرِ عَلَیَّ وَ إِقْبَالِ الْآخِرَةِ إِلَیَّ مَا یَزَعُنِی عَنْ ذِکْرِ مَنْ سِوَایَ وَ الِاهْتِمَامِ بِمَا وَرَائِی، غَیْرَ أَنِّی حَیْثُ تَفَرَّدَ بِی دُونَ هُمُومِ النَّاسِ هَمُّ نَفْسِی [فَصَدَّقَنِی] فَصَدَفَنِی رَأْیِی وَ صَرَفَنِی عَنْ هَوَایَ وَ صَرَّحَ لِی مَحْضُ أَمْرِی، فَأَفْضَى بِی إِلَى جِدٍّ لَا یَکُونُ فِیهِ لَعِبٌ وَ صِدْقٍ لَا یَشُوبُهُ کَذِبٌ، وَ وَجَدْتُکَ بَعْضِی بَلْ وَجَدْتُکَ کُلِّی حَتَّى کَأَنَّ شَیْئاً لَوْ أَصَابَکَ أَصَابَنِی وَ کَأَنَّ الْمَوْتَ لَوْ أَتَاکَ أَتَانِی، فَعَنَانِی مِنْ أَمْرِکَ مَا یَعْنِینِی مِنْ أَمْرِ نَفْسِی، فَکَتَبْتُ إِلَیْکَ کِتَابِی [هَذَا] مُسْتَظْهِراً بِهِ إِنْ أَنَا بَقِیتُ لَکَ أَوْ فَنِیتُ.
از وصیت آن حضرت به حسن بن على (علیهما السلام) در آن هنگام که از صفین بازمى گشت در «حاضرین» نوشته است.
از پدرى در آستانه فنا و معترف به گذشت زمان، که عمرش روى در رفتن دارد و تسلیم گردش روزگار شده، نکوهش کننده جهان، جاى گیرنده در سراى مردگان، که فردا از آنجا رخت برمى بندد، به فرزند خود که آرزومند چیزى است که به دست نیاید، راهرو راه کسانى است که به هلاکت رسیده اند و آماج بیماریهاست و گروگان گذشت روزگار. پسرى که تیرهاى مصائب به سوى او روان است، بنده دنیاست و سوداگر فریب، و وامدار مرگ و اسیر نیستى است و هم پیمان اندوه ها و همسر غمهاست، آماج آفات و زمین خورده شهوات و جانشین مردگان است.
اما بعد. من از پشت کردن دنیا به خود و سرکشى روزگار بر خود و روى آوردن آخرت به سوى خود، دریافتم که باید در اندیشه خویش باشم و از یاد دیگران منصرف گردم و از توجه به آنچه پشت سر مى گذارم باز ایستم و هر چند، غمخوار مردم هستم، غم خود نیز بخورم و این غمخوارى خود، مرا از خواهشهاى نفس بازداشت و حقیقت کار مرا بر من آشکار ساخت و به کوشش و تلاشم برانگیخت کوششى که در آن بازیچه اى نبود و با حقیقتى آشنا ساخت که در آن نشانى از دروغ دیده نمى شد.
تو را جزئى از خود، بلکه همه وجود خود یافتم، به گونه اى که اگر به تو آسیبى رسد، چنان است که به من رسیده و اگر مرگ به سراغ تو آید، گویى به سراغ من آمده است. کار تو را چون کار خود دانستم و این وصیت به تو نوشتم تا تو را پشتیبانى بود، خواه من زنده بمانم و در کنار تو باشم، یا بمیرم.
* ترس از سر شوق اگر باشد باعث رشد می شود یعنی بترسی در عین حالی که باور داری تلاش می کنی برای سازندگی ، چون مرگ پوسیدن نیست از پوست در آمدن است و رفتن به مرحله ی جدیدتر است که نیازمند تلاش من در این مرحله است و اگر در این مرحله سستی کنم نتیجه آن را در مرحله ی بعدی حتما خواهم دید . مشکل این است که من توهمی ما نمی خواهد قبول کند واقعی نیست ، من توهمی می گوید از هرچی دم دست داری استفاده ببر و همین لذات ظاهری اصل است و یاد مرگ باعث می شود من توهمی از بین برود .
* در اعتماد به نفس که لازمه ی وجود یک نوجوان است اولین قدم این است که وابسته ی به کسی و مقهور و مرعوب کسی نباشد ، کی می تواند مرعوب و مقهور کسی نباشد وقتی که این قدرت ها را فانی بداند و تمام شدنی بداند و تمام قدرت ها را از کسی بداند که می تواند در هر دو دنیا قدرت نمایی کند . ادواردو آنیلی جوان ثروتمند وقتی از تلوزیون شنید از آقای قدیری ابیانه که گفت : به نام خدایی که از موشک ها ی آمریکا قدرتمند تر است .
و اینگونه نوجوان چهارده ساله در جبهه می گوید ما از مرگ نمی ترسیم و معجزه خلق می کنند در زیر شکنجه ها در زندان های ساواک .
*انسان موفق کسی است که از رقابت نمی ترسد و از قضاوت ها نمی ترسد و از شکست نمی ترسد و شجاع خواهد بود و صبر خواهد داشت و همه ی اینها در وجود کسی پیدا می شود که وابسته ی به دنیا نیست که توسط یاد مرگ حاصل می شود و از همه مهمتر کسی می تواند دنیای دیگران را بیشتر اباد کند که وابسته ی دنیا نیست و دنبال تنبلی و سود بردن شخصی خود نیست و می داند هر زحمتی و تلاشی در این دنیا نتیجه ای را ذخیره میکند . و اگر در مسیر حق حرکت کند روزی حق آشکار می شود .
* قدرت ریسک انسان وقتی می تواند بالا برود که دل کنده باشد و بتواند روی برخی چیزها پا بگذارد .
* لذت بیشتر از دنیا را کسی می برد که همه چیز را تمام شده در این دنیا نداند و برای لذت بشتر حرص نخواهد زد و از آن چیزی که دارد بهترین لذت را خواهد برد .
